Instalacja wodociągowa wewnętrzna przeciwpożarowa spełnia podstawową rolę w doprowadzeniu wody gaśniczej do miejsc powstania pożaru. Jest ona wyposażona w system odpowiednio rozmieszczonych hydrantów wewnętrznych lub zaworów hydrantowych umożliwiających podłączenie węża z prądownicą i pobieranie wody do celów gaśniczych. Hydranty wewnętrzne wykorzystywane są głównie do gaszenia pożarów będących w zarodku lub pierwszej fazie rozwoju. Skuteczność prowadzenia akcji ratowniczych zależy głównie od ich parametrów hydraulicznych: ciśnienia na zaworze hydrantowym oraz wydajności nominalnej. Wymagania co do wielkości tych parametrów określają następujące przepisy:

  • Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003 roku w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów Dz. U. 121.poz 1138
  • PN-EN 671-1 Stałe urządzenia gaśnicze. Hydranty wewnętrzne. Hydranty wewnętrzne z wężem półsztywnym
  • PN-EN 671-2 Stałe urządzenia gaśnicze. Hydranty wewnętrzne. Hydranty wewnętrzne z wężem płasko składanym.
  • PN-EN 671-3 Stałe urządzenia gaśnicze. Hydranty wewnętrzne. Część 3: Konserwacja hydrantów wewnętrznych z wężem półsztywnym i hydrantów wewnętrznych z wężem płasko składanym.

W celu stwierdzenia prawidłowości działania hydrantów wewnętrznych niezbędna jest okresowa kontrola tych parametrów (ciśnienia na zaworze hydrantowym oraz wydajności nominalnej).
Konserwacji hydrantów wewnętrznych powinny dokonywać kompetentne osoby, posiadające niezbędną wiedzę i doświadczenie w tym zakresie. Przeglądy techniczne i czynności konserwacyjne o których mowa poniżej powinny być przeprowadzane w okresach i w sposób zgodny z procedurami określonymi przez producentów hydrantów, nie rzadziej jednak niż raz w roku.
Węże stanowiące wyposażenie hydrantów wewnętrznych powinny być raz na 5 lat poddawane próbie ciśnieniowej na maksymalne ciśnienie robocze, zgodnie z Polska Norma dotycząca konserwacji hydrantów wewnętrznych.
Hydranty wewnętrzne powinny być poddawane regularnym kontrolom w odstępach czasu zależnych od warunków otoczenia oraz zagrożenia pożarowego. Celem kontroli hydrantów wewnętrznych jest upewnienie się, że hydranty i wyposażenie:

  • są na swoim miejscu
  • są nie zastawione, widoczne, mają czytelne oznakowanie i instrukcję
  • nie mają widocznych uszkodzeń, korozji lub wycieków

W trakcie konserwacji hydrantu wewnętrznego wąż powinien być całkowicie rozwinięty a hydrant poddany ciśnieniu. Należy sprawdzić czy :

  1. urządzenia są nie zastawione, nie uszkodzone , elementy nie są skorodowane, nie ma przecieków
  2. instrukcja obsługi jest czysta i czytelna
  3. miejsce umieszczenia jest oznakowane
  4. mocowania do ściany są odpowiednie, nie są obruszone i trzymają pewnie
  5. wypływ wody jest równomierny i dostateczny (wskazane jest użycie wskaźnika wypływu oraz miernika ciśnienia)
  6. miernik ciśnienia (jeżeli jest zastosowany) pracuje prawidłowo i w swoim zakresie pomiarowym
  7. wąż na całej długości nie wykazuje uszkodzeń, zniekształceń, zużycia czy pęknięć. Jeżeli wąż wykazuje jakieś uszkodzenia powinien być wymieniony na nowy lub poddany próbie ciśnieniowej na maksymalne ciśnienie robocze.
  8. zaciski lub taśmowanie węża jest prawidłowe i właściwie zaciśnięte
  9. bęben węża obraca się lekko w obu kierunkach
  10. dla bębnów z wahliwym zamocowanie sprawdzić czy oś (zamocowanie) obraca się łatwo i czy bęben obraca się o 180?
  11. przy bębnach ręcznych sprawdzić czy zawór odcinający jest właściwego typu i czy działa łatwo i prawidłowo
  12. przy bębnach automatycznych sprawdzić pracę zaworu automatycznego oraz sprawdzić właściwą pracę serwisowego zaworu odcinającego
  13. sprawdzić stan przewodów zasilających w wodę (rurociągów), szczególną uwagę zwrócić na odcinki elastyczne czy nie wykazują oznak zużycia lub zniszczenia
  14. jeżeli jest skrzynka hydrantowa (obudowa) sprawdzić, czy nie jest uszkodzona i czy drzwiczki łatwo się zamykają
  15. sprawdzić, czy prądownica jest właściwego typu i czy prawidłowo pracuje
  16. sprawdzić pracę prowadnic węża, upewnić się, że są właściwie i pewnie zamocowane
  17. pozostawić hydranty i instalację w stanie gotowym do natychmiastowego użycia.

Jeżeli konieczne są poważniejsze naprawy zawór hydrantowy lub hydrant powinien być oznakowany „NIECZYNNY” i kompetentna osoba powinna powiadomić o tym użytkownika/właściciela.

Pojęcia i definicje na podstawie PN – EN 671-3

Automatyczny bęben wężowy – Urządzenie gaśnicze składające się z bębna zasilanego osiowo w wodę, automatycznego zaworu wlotowego przylegającego do bębna, półsztywnego węża, zamykanej prądownicy oraz, jeżeli to wymagane, prowadnicy węża.

Automatyczny zawór odcinający – Zawór on/off działający automatycznie

Osoba kompetentna– osoba z niezbędnym przeszkoleniem i doświadczeniem oraz dostępem do wymaganych narzędzi, wyposażenia, informacji, instrukcji i wiedzy o procedurach zalecanych przez producentów, zdolna do wykonania konserwacji i napraw zgodnie z niniejszą normą

Łącznik – element przeznaczony do połączenia węża z zaworem oraz z prądownicą

Hydrant wewnętrzny – Urządzenie przeciwpożarowe składające się ze skrzynki hydrantowej, wieszaka na wąż, ręcznego zaworu, węża (składanego płasko) z łącznikami

Wieszak węża – Urządzenie (element) służący do zawieszenia węża hydrantowego

Wąż składany płasko – Wąż hydrantowy o płaskim przekroju, gdy nie jest pod ciśnieniem.

Konserwacja – Zespół technicznych i administracyjnych przedsięwzięć przewidzianych w celu utrzymania lub odtworzenia stanu, w którym urządzenie może spełniać swoją funkcję, do której jest przeznaczone

Ręczny bęben wężowy – Urządzenie gaśnicze składające się z bębna zasilanego osiowo w wodę, ręcznego zaworu wlotowego przylegającego do bębna, półsztywnego węża, zamykanej prądownicy oraz, jeżeli to wymagane, prowadnicy węża.

Ręczny zawór odcinający – Oddzielny zawór uruchamiany ręcznie instalowany przy bębnie węża lub w szafce hydrantowej.

Osoba odpowiedzialna – Osoba(y) odpowiedzialna(e) za zapewnienie efektywnej kontroli nad wymaganym zabezpieczeniem przeciwpożarowym posesji lub budynku.
Uwaga: Stosownie do ustaleń przepisów krajowych osobą odpowiedzialną może być właściciel lub użytkownik posesji (budynku).

Wąż półsztywny – Wąż zachowujący okrągły przekrój, nawet jeśli nie jest pod ciśnieniem

Prądownica zamykana – Element na końcu węża służący do kierowania i kontroli wypływu wody.

Dostawca – Strona (osoba) odpowiedzialna za produkt, proces lub usługę i odpowiadająca za spełnienie wymagań jakościowych. Definicja może być stosowana do wytwórców, importerów, monterów, serwisu.

Wychylny bęben węża – Bęben węża, który może obracać się w więcej niż jednej płaszczyźnie i jest montowany na:

  • wychylnym ramieniu
  • wychylnej rurze
  • wychylnych drzwiach